Chiến tranh đ? qua đi ng?t nửa thế kỷ, thời gian đủ d?i cho hai, ba thế hệ ra đời v? trưởng th?nh. Thế hệ thứ nhất, trực tiếp sống với, tham dự v?o cuộc chiến, b?n n?y hoặc b?n kia, đ? phần lớn đi v?o tịch lặng. Chỉ c?n lại một số ?t, rất ?t, v? d? thỉnh thoảng đ?y đ? vẫn l?n tiếng bỉ thử, ph? ph?n, ch? bai, thậm ch? rủa sả bằng lời lẽ nặng nề. Song những tiếng n?i ấy rồi sẽ nhanh ch?ng ch?m v?o l?ng qu?n. Cuộc sống hiện tại c? qu? nhiều lo toan, những vấn đề của ng?t năm mươi năm trước đ? qu? cũ kỹ, hơi sức đ?u quan t?m.
T?i kh?ng thuộc th?nh phần cực đoan, th? thực t?i ho?n to?n kh?ng muốn viết về đề t?i n?y. Từ l?u, tr?n những trang viết của t?i, rất ?t khi t?i đề cập đến. Đ? l? vấn đề của lịch sử, h?y nhường cho c?c sử gia, ch?ng ta dẫu n?i thế n?o, b?nh hay chống, tụng ca hay bỉ thử, cũng chỉ l? những tiếng n?i chủ quan, ph?t xuất từ trải nghiệm c? nh?n, từ chỗ đứng trong qu? khứ, l?m sao tr?nh được thi?n kiến. Vậy m? những d?ng chữ đầu ti?n t?i g? xuống lại dẫn dắt t?i đi c?ng l?c c?ng s?u v?o những năm th?ng cũ! C? lẽ trong tiềm thức t?i giai đoạn khốc liệt, tan thương ấy vẫn c?n tồn tại. Th?i th? h?y viết về cuộc chiến kia một lần, một lần duy nhất, rồi th?i, kh?ng bao giờ nữa, cho đến ng?y chung cuộc. T?i tự hứa.
Khi viết t?i đ? lu?n lu?n cảnh gi?c, tự bảo h?y thực kh?ch quan, đừng để cảm t?nh dẫn dắt, h?y nh?n mọi chuyện như n? đ? l?, tuyệt kh?ng ph? ph?n, nhận x?t. Bởi t?i hiểu ph? ph?n, nhận x?t của t?i sẽ bị kh?c xạ bởi thi?n kiến, một điều t?i vẫn thường ch? tr?ch mỗi khi đọc một trang viết, của b?n n?y hoặc b?n kia, khi nhắc đến cuộc chiến. Tuy vậy, d? rất cảnh gi?c, c? thể t?i kh?ng tuyệt đối trung thực, nếu thế, t?i xin lỗi.
Chiến tranh kh?ng n?n c? v? những thảm kịch ph?t sinh từ chiến tranh ch?ng ta cần nhớ. Nhớ như nhớ một vết thương, d? đ? th?nh sẹo, cảm gi?c đau đớn vẫn tồn tại trong t?m n?o ta mỗi lần hồi tưởng. Đ? l? lời nhắc nhở, đừng bao giờ nữa phạm phải sai lầm đ? phạm.
Cuốn s?ch n?y được h?nh th?nh với mong ước đ?.
Kh?nh Trường